Interviews

Onze redacteur Zinga (22), is voor Transgender Day of Visibility in gesprek gegaan met hun non-binaire sibling Yasha (19) over representatie, zoeken naar jezelf, coming-out, het delen van trans ervaringen en leren van elkaar.

Z: “Hoi, ik heet Zinga (hen/hun, die/diens), werk als organisatorisch medewerker diversiteit bij ASVA, de Studentenvakbond van Amsterdam. Ik ben vrijwilliger bij TranScreen en Transgender Netwerk en ik ben oppas. Daarnaast ben ik nog bezig met de minor Filosofie voor het afronden van de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming.”

“Vandaag ga ik in gesprek met Yasha, mijn sibling. Yasha, wil jij jezelf voorstellen aan de mensen die dit gaan lezen?”

Y: “Natuurlijk! Hoi, ik heet Yasha (die/diens, hij/hem), studeer Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen en doe daarbij een minor Criminologie. Ook geef ik middelbare scholieren les in Latijn en werk ik in een ijskraam. Verder dans ik in een team. We werken momenteel aan een voorstelling.”

Z: “Super, dankjewel! Zoals je weet is het 31 maart Transgender Zichtbaarheidsdag. Daarom wil ik graag starten met het onderwerp zichtbaarheid. Wat was jouw beleving van de representatie die er was van genderdiversiteit?”

Y: “Ik zag jou. Jij was mijn voornaamste representatie. Alles wat ik erover meekreeg toen ik op de middelbare school zat was wat jij me liet zien. Wel werd seksualiteit bijvoorbeeld op school besproken. Alleen queer zijn heb ik altijd heel erg gezien als jouw ding. Dat zag ik als jouw reis, iets wat jou speciaal maakt en waar jij voor vecht. En daarmee was het ook iets wat ik alleen aan jou koppelde. Niet iets waar ik met betrekking op mezelf bij stilstond voor een lange periode. Verder qua genderdiversiteit heb ik er op school of in mijn omgeving niets over meegekregen eigenlijk.”

Z: “Ik ook niet. Er was niet echt representatie van non-binaire personen. De eerste genderdiverse personen die ik zag op tv zaten in de documentaire Genderbende. Daarin herkende ik mezelf voor het eerst. Dat was een belangrijk moment voor mij. Dit inspireerde mij om me ook in te zetten voor meer zichtbaarheid. Ik denk dat het nog steeds belangrijk is. Ook als ik dan van jou hoor wat voor invloed het had dat je het alleen vanuit mij meekreeg. Dat je het queer zijn altijd aan mij koppelde en je niet de ruimte voelde om na te denken over hoe dat bij jezelf zat. Bedankt voor dit inzicht.”

Z: “Wil je misschien wat vertellen over je persoonlijke zoektocht? Hoe die was (begonnen)?”

Y: “Het begon eigenlijk pas in mijn examenjaar van de middelbare school. Toen ging ik ook mijn haar kort knippen en kleuren en ik ging meer mijn eigen weg zoeken. Ook ging ik nadenken over hoe het komt dat ik het heel normaal vind en accepteer dat anderen queer of trans zijn, maar nooit bij mezelf had gekeken hoe dat zit. Vanaf het moment dat ik het bij mezelf ging onderzoeken, was het voor mij meteen duidelijk dat daar wel iets aan de hand was.”

Z: “Wat was er aan de hand?”

Y: “Ik ging altijd op een automatische piloot van hoe ik me hoor te kleden en over mezelf hoor te voelen en hoe ik me hoor te gedragen. Toen ik mezelf de vraag ging stellen of dat wel was waar ik me comfortabel bij voelde, ontdekte ik dat hoe ik me bijvoorbeeld kleedde niet klopte met hoe ik me voelde en ik mezelf zag. Na wat onderzoeken identificeer ik me als agender, non-binair. Ik ervaar mezelf zonder gender. Als een mens dat leeft en niet bij een rol hoort of ergens tussen valt. En qua expressie kan zich dat erg verschillend uiten, zowel feminien als masculien. Daarmee spelen geeft me een goed gevoel als ik in de spiegel kijk. Dan denk ik wow ik zie er echt uit als mezelf.”

Z: “Dat is een prettig euforisch gevoel he?”

Y: “Ja.”

Z: “Fijn. Hierin herken ik mezelf ook gedeeltelijk. Sinds mijn zoektocht bevrijd ik mezelf van gendernormen en rollen die niet bij mij passen. En kan ik ook beter woorden geven aan hoe ik me voel en wat ik ervaar. Wat het makkelijker maakt om op zoek te gaan naar dat euforische. Hierdoor sta ik dichter bij mezelf. Ik pas niet in het hokje man of vrouw en daar ben ik trots op.”

Z: “Weet jij nog hoe ik aan je vertelde dat ik non-binair ben?”

Y: “Nee, ik kan me het moment helemaal niet meer herinneren. Ik weet wel nog dat ik het daarna tegen mijn vrienden wilde vertellen. Zodat ik je juist kon aanspreken zonder dat er raar over werd gedaan. Toen heb ik jou om toestemming gevraagd.”

Z: “Ik kan me ook nog wel herinneren dat jij mijn nieuwe voornaamwoorden snel oppikte en ook papa en mama ging verbeteren. Ik weet niet of ik jou had verteld over waarom dat voor mij van betekenis was. Waarschijnlijk voelde je dat aan. Dat betekende veel voor me.”

Y: “Ja, ik voelde dat het belangrijk was en dacht dan ga ik het gewoon doen. Al begreep ik je ervaring destijds niet helemaal. Dat was mijn zaak ook niet. Ik zag hoe blij het jou maakte. Het is toch een kleine moeite. Wat maakte het mij verder uit, naast dat het jou een positief gevoel geeft? En nu ik het nog beter vanuit eigen ervaring begrijp sta ik daar alleen nog meer achter.”

Z: “Hoe was het voor jou om later met mij te delen dat je ook non-binair bent?”

Y: “Het voelde heel raar, omdat ik het zo erg had gezien als iets wat jij was en ik niet. En ik vond het ergens wel spannend dat het daardoor voor jou misschien zou voelen als iets wat ik van je weg zou nemen. Ik dacht er wel veel over na, over hoe jij dat zou ervaren en hoe ik er mee om moest gaan. Dat je misschien wel zou denken dat ik je aan het nadoen was. Rationeel dacht ik dat het waarschijnlijk niet zo zou zijn omdat je een schat bent, maar het ging wel door mijn hoofd.”

Z: “Vanuit mijn perspectief. Ik had niet een soort verwachting. De gesprekken die we hadden daarna waren vooral een beetje wennen voor mij. Omdat je dan opeens een bepaalde ervaring met elkaar deelt. Wat ik trouwens echt heel leuk vind. Voordat we daar verder op ingaan. Wil je iets vertellen over de reactie van onze ouders die je daarop kreeg?”

Y: “Omdat ik na jou uit de kast kwam steunden ze me wel. Ze wisten door jou veel over wat het was en ik hoefde dat niet meer uit te leggen. Wat prettig was. Alleen ze hadden het bij mij echt niet zien aankomen. Ze hadden voor mijn gevoel echt even een momentje nodig om te verwerken dat ik non-binair was. Hierdoor voelde ik me niet meteen gezien. Verder waren ze wel supportive.”

Z: “Daarin verschilt denk ik wel onze ervaring met betrekking tot het vertellen dat we non-binair zijn. Ik was de eerste in onze familie.. Ik denk dat dit verwachtingen creëerde bij hun over wat een non-binair persoon is. En er bestaat natuurlijk niet maar één verhaal over hoe het eruit ziet.”

“Ik kreeg daarna soms vragen vanuit de omgeving of je beïnvloed zou zijn door mij of dat je mij na zou doen. Wat ik ook vreemd vond. Ik heb nooit iets gepushed, ik ben toevallig ook non-binair. En het ging dan meteen ook weer heel erg over mij. Daar heb ik op een gegeven moment grenzen in aangegeven. Dat ze aan jou vragen moesten stellen als ze wilden weten hoe het bij jou zat.”

Z: “Heeft het non-binair zijn iets betekent in de relatie tussen ons? Is er iets veranderd?”

Y: “Wat je eerder aanstipte. Dat de gesprekken er een beetje anders uit gingen zien. Dat je opeens een ervaring deelt. Dat we gesprekken hadden over wanneer je zegt hoe je aangesproken wil worden en hoe je omgaat met genderdysforie, enzovoorts. Dat kon ik meteen met jou delen. Misschien is dat hierdoor anders voor jou, maar ik heb het gevoel dat het ons nog dichter bij elkaar heeft gebracht. Omdat ik daarmee bij jou terecht kan. Ik heb verder ook eigenlijk geen trans personen om me heen waarmee ik zo close ben en die er zo open over zijn. Onze gesprekken gaan er nu veel meer over dan vroeger, of nouja, dan vroeger over jouw non-binair zijn en jouw ervaring.”

Z: “Daar ben ik het mee eens. Voordat jij er ook open over was, hadden wij niet die gedeelde ervaring waar vanuit we praatten. Vaak ging het dan over ‘hoe doe je dit als non-binair persoon’. Of over ‘hoe ervaar je dit?’ En de gesprekken die we nu voeren gaan meer vanuit ‘dat heb ik ook zo ervaren, ik heb dit toen zo gedaan, dit zou ik jou aanraden’. Of er wordt simpelweg ‘wat fijn’ of ‘wat vervelend’ gezegd zonder dat je verder iets hoeft uit te leggen. Daarnaast delen we natuurlijk ook veel, zoals familie, en we kennen elkaar heel goed. Ik voel me meteen thuis als ik met jou in gesprek ben.”

Z: “We hadden het er al een beetje over. Maar misschien wel mooi om richting het einde van dit gesprek terug te blikken op wat we van elkaar leren. Wil je daar iets over zeggen?”

Y: “Wat ik van jou leer? Ik bewonder heel erg hoe je steeds het gesprek aangaat en de manier waarop je het gesprek aangaat. Ik heb het gevoel dat ook als ik het gesprek niet voer, ik wel veel leer van de gesprekken die jij voert en hoe je daarmee omgaat en je grenzen in gesprekken stelt. Wat mij ook wel weer inzicht geeft in dat ik sommige gesprekken misschien ook wel kan aangaan als ik het op die manier doe. En verder hoe open en vocal je erover bent in het algemeen. Niet alleen bij familie maar ook op je social media bijvoorbeeld en met je werk. Dat jij je zo inzet vind ik heel cool.” 

Z: “Dank je wel. Ik word hier een beetje ongemakkelijk van haha. Wat ik aan jou bewonder is ook het grenzen stellen en ook dat de mening van anderen op hoe jij je uit jou niet zo boeit. En je het gesprek daarover ook niet aangaat. Als mensen iets vinden van je haar of je neuspiercings en het is niet positief, dan hoef je het ook niet te horen. Feedback op jou die goed is onderbouwd kan je goed hebben. Maar kritiek die niet constructief is, gooi je meteen in de prullenbak. Dat is iets wat ik nog wat meer kan leren. Daarnaast kun je heel goed aangeven wanneer je mij of een vriend nodig hebt. Wat denk ik echt heel mooi en belangrijk is.”

Y: “Wat lief. Dit is inderdaad een beetje ongemakkelijk. Zijn we klaar?”

Emma (zij/haar)  “[Het] voelt alsof je leven bepaald wordt door iemand die je niet kent.”

Emma (10) wil een V op haar identiteitsbewijs. Omdat ze nog geen 16 is mag dit alleen als je een dure rechtszaak voert. Emma is het hier niet mee eens en heeft er met een kamerlid over gesproken. Ze wil dat het wijzigen makkelijker wordt voor haarzelf en haar leeftijdsgenoten. Onze redacteur Zinga sprak Emma via een videocall.

Wil je iets vertellen over jezelf?
“Ik ben Emma en ik ben 10 jaar. Na de zomervakantie ga ik naar groep 8. Mijn hobby’s zijn gamen, handbal en dansen.”

Kan je een voorbeeld noemen van een plek waar je je heel vrij en jezelf voelt?
“Thuis, daar kan ik wel echt mezelf zijn. Ik kan wel alles bespreken met mama en papa.”

Sommige dingen zijn nog niet helemaal goed of makkelijk geregeld in Nederland. Zoals het wijzigen van je naam en de geslachtsregistratie in identiteitsbewijzen. Waarom vind je het belangrijk dat dit voor jou en andere kinderen onder de 16 jaar mogelijk wordt?

“Voor de middelbare school wil ik niet dat mijn oude naam op het diploma staat. Want dan voel je je toch niet helemaal jezelf.” “Met het aanvragen van mijn id kaart was er iemand die mijn oude naam noemde en dat was niet fijn. Dat gebeurt bij andere kinderen waarschijnlijk ook.” “Veel mensen willen niet naar een rechter toe omdat die ook nee kan zeggen. Dan voelt het alsof je leven bepaald wordt door iemand die je niet kent. Dat geeft veel stress.” “Als je naar de rechter gaat ben je echt niet blij dat je daar heen gaat. Dan zie je daar tegenop. Daarom wil ik ook meehelpen. Zodat het niet meer hoeft.”

Toevoeging van Tanja (Emma’s moeder): “Om je als kind te verdedigen tegenover een vreemde over wie je bent vind ik wel heftig. Dat dit zo moet, daar ben ik het als ouder ook niet mee eens.”

Je hebt dit jaar ook met een kamerlid gesproken. Hoe vond je dat om te doen?

“Ik vond het spannend en ook leuk om te doen. Hij luisterde wel goed. Het was leuk om de tweede kamer te zien.”

Als je jouw naam en een V in je paspoort hebt staan. Hoe wil je het gaan vieren?

“Met heel veel taart. En ik wil allemaal vrienden uitnodigen.”

Tanja: “Mijn man had een tattoo met haar oude naam. Die is inmiddels weg. Daar is nu een vleugel overheen getattoëerd. Wij hadden wel al bedacht dat zodra haar echte naam vast in het basisregister staat, dat haar vader dan haar naam laat tattoëren. We zullen ook een nieuw trouwboekje laten maken met de juiste naam erin. We gaan er wel een feestje van maken.”

Hoe ziet jouw droomtoekomst eruit?

“Huisje, boompje, beestje. Een leuke man en twee katten.”

Wil je nog iets zeggen tegen andere kinderen (en hun ouders) die zich herkennen in je wensen/verhaal? “

Als je een transgender kind bent en je gepest wordt, ga gewoon door en wees jezelf. Trek je er niks van aan. En ouders, help mee!

Tengbeh (die/diens)  “Zichtbaarheid gaat over wie je mag en kan zijn”

Voor de dag van de zichtbaarheid (31 maart) ging onze ambassadeur Zinga in gesprek met Tengbeh. Tengbeh (25) is een freelance fotograaf uit Amsterdam. Diens werk is voornamelijk commercieel en journalistiek, maar doet daarnaast ook eigen projecten, waarin die onderwerpen als gender en identiteit blootlegt. In het interview vertelt Tengbeh over het belang van zichtbaarheid en representatie.

“Ik vind zichtbaarheid belangrijk omdat het mensen laat zien wat de opties zijn van wie je mag en kan zijn. Toen ik jonger was en toen ik mijn seksualiteit ontdekte, zo’n acht à negen jaar geleden wist ik niet eens dat non-binair bestond. Ik kon het niet zijn omdat ik niet wist dat het iets was wat ik kon zijn.”

Wat betekent de Trans Day of Visibility voor jou?

“Ik denk dat het belangrijk is dat het er is als reminder voor iedereen dat we er zijn. En ik hoop dat het in de toekomst niet meer nodig hoeft te zijn omdat we ons al genoeg gezien voelen.”

Wat voor zichtbaarheid (in bijvoorbeeld de media) is er geweest die jou heeft geholpen?

“Omdat we sociale media hebben kunnen we makkelijker andere trans en non-binaire personen vinden. Dat heeft mij persoonlijk geholpen. Maar ik hoop dat dit ook doorsijpelt naar de meer gevestigde platformen zoals radio en TV.”

Je maakt portretten. Kan je iets meer vertellen over de keuze of de inspiratie om portretten te schieten?

“Voor mij gaat fotografie heel erg over de connectie tussen mensen. Of tussen mij en de persoon die ik fotografeer. Het is een proces van samen iets maken met iemand. De meeste mensen die ik fotografeer zijn zelf ook creatief. Ik haal er energie uit om gezamenlijk iets neer te zetten, in plaats van dat het alleen mijn visie is. We kunnen van elkaar leren, ook als het andere creatieve velden zijn.”

Wat wil je vertellen met je werk? Heb je een doel of boodschap die je wilt overbrengen?

“Vaak zijn de mensen die gefotografeerd worden voor reclame of als model mensen die én wit én dun én cisgender én hetero zijn. Heel conventioneel aantrekkelijke mensen. En met mijn fotografie wil ik laten zien dat ook de mensen die dat allemaal niet zijn, juist ook schoonheid en kracht kunnen uitstralen. Daarmee probeer ik een klein beetje representatie te bieden aan gemarginaliseerde groepen.”

Hoe zit het met de zichtbaarheid van trans en non-binaire mensen in de fotografiewereld?

“Dat is best wel karig. Eigenlijk is de fotografiewereld een reflectie van de maatschappij. Want de mensen die een platform hebben zijn vaak de mensen die gefotografeerd worden. En die mensen zijn vaak niet trans mensen. Dus in dat opzicht is er nog veel te winnen.”

Waarom vind je zichtbaarheid belangrijk?

“Ik vind zichtbaarheid belangrijk omdat het mensen laat zien wat de opties zijn van wie je mag en kan zijn. Toen ik jonger was en toen ik mijn seksualiteit ontdekte, zo’n acht à negen jaar geleden wist ik niet eens dat non-binair bestond. Ik kon het niet zijn omdat ik niet wist dat het iets was wat ik kon zijn. Als er representatie is laat je ten eerste zien dat het kan. En ik denk dat we nu in deze fase zitten omdat het voor veel mensen best een nieuw begrip is. De volgende fase is laten zien dat het niet alleen kán, maar ook dat het hartstikke normaal is. Volledige acceptatie.”

Wat zou je graag nog willen zien als representatie? 

“Ik ken echt geen heel succesvolle non-binaire fotografen. Er zijn überhaupt al weinig mensen van kleur. Het zijn eigenlijk vooral veel witte mannen, die succesvol zijn. Non-binaire mensen die succes behalen in het veld waar ik in zit. Dat zou ik graag willen zien.”

“Ik ken niet zoveel succesvolle non-binaire fotografen. Het zijn eigenlijk vooral veel witte cisgender mannen die succesvol zijn. Trans mensen worden nu wel vaker gefotografeerd, maar vaak juist door cis mensen. Ik zie veel foto’s waarin de fysieke transformatie van operaties en hormonen wordt vastgelegd. Het is mooi, maar begint ook cliché te worden. Daarnaast gaat niet elk trans persoon door een fysieke transformatie. Ik denk dat als er meer ruimte zou zijn voor trans mensen om hun eigen en elkaars verhalen vast te leggen, de focus veel minder zou liggen op hoe het lichaam verandert, en meer op de ervaring van hoe het is om trans te zijn. De trans- en non-binaire fotografen Ford (@fcurlingford), Marvel Harris (@marvelharris), en Floor Verhulst (@fjezla) doen dat bijvoorbeeld heel goed.

Instagram Tengbeh: @tengbehkamara

Hier is een artikel over diens expo: https://www.vice.com/nl/article/epnk7w/fotoserie-androgyn-met-grote-borsten-en-heupen

Ford (hen/hun)  “Trans mensen hebben altijd al bestaan”

Voor de dag van de zichtbaarheid (31 maart) spreekt onze redacteur Zinga met Ford. Ford, is grafisch ontwerper en daarnaast fotograaf en filmmaker. Ook studeert hen Communication and Multimedia Design (CMD). In het interview vertelt Ford over het belang van zichtbaarheid en intersectionaliteit.

“Het is voor mij van belang dat ik er voor andere mensen kan zijn en ze laat weten dat ze ertoe doen. En dit kan ik zichtbaar maken door middel van fotografie en film.”

Kan je iets vertellen over je fotografie? Wat wil je vertellen met je werk?

“In al mijn werken verwikkel ik een queer verhaal. Ik weet niet of het komt omdat ik in queer mensen zoveel diepgang zie. Of omdat ik onderzoek doe naar mezelf door middel van het fotograferen van andere mensen waarin ik herkenning vind. Ik doe dit omdat ik wil dat iedereen zich welkom, warm en veilig voelt. Omdat ik het ook als een soort therapie zie. Voor zowel de persoon die voor de lens staat als voor mezelf. Ik zie dat we op zoveel verschillende manieren leven en zoveel lagen hebben en dat probeer ik te vertalen in mijn werk.”

Door middel van fotografie creëer je zichtbaarheid. Op wat voor manier ben je daarmee bezig in je werk?

“Ik doe het door de leegte van het gebrek aan representatie in de fotografiewereld op te vullen. Ik zie zoveel leegte en zoveel verdriet over die leegte en ik probeer plek te bieden aan liefde. Omdat ik zelf als ik dat zie ook behoefte heb aan liefde en weet hoe erg je alleen kan zijn. Daarom probeer ik dat in deze vorm te bieden aan een ander. Het is voor mij van belang dat ik er voor andere mensen kan zijn en ze laat weten dat ze ertoe doen. En dit kan ik zichtbaar maken door middel van fotografie en film.”

“Ik heb laatst een shortfilm gemaakt, een soort monoloog, en die monoloog gaat ook over mezelf kunnen zijn in deze samenleving. Maar de monoloog gaat er tegelijk over dat je bekritiseerd wordt in de queer community. Dat er meningen zijn over dat je niet femme of masculien genoeg bent en er dus eigenlijk tegen je wordt gezegd dat je niet genoeg bent. Ik vond het heel eng om de film te maken, maar ik ben er ontzettend trots op. Want ik ben wel genoeg en jij ook. Al word je iets anders verteld.”

Wat voor zichtbaarheid (in bijvoorbeeld de media) is er geweest die jou heeft geholpen in je zoektocht naar of acceptatie van jezelf?

“Ik zag de serie Pose, seizoen 1. En daar werd ik zo blij van. Het voelde gewoon goed en ik vond herkenning. Daardoor dacht ik bij mezelf: ik moet dit gaan onderzoeken. Toen heb ik voor het eerst echt gekozen voor mezelf, zonder eerst de goedkeuring te hebben ontvangen van een ander. Anderen zeiden tegen mij wie ik moest zijn. En dat pushte mij om op zoek te gaan naar mezelf. En om na te denken over wat ik nou wil en hoe ik me voel.”

Wat vind je van de representatie die er nu is in de media?

“Het zijn nu een stuk of twee personen, die non-binaire personen representeren in de media. En dat is gewoon te weinig. Alle liefde voor Thorn, maar ik ben geen Thorn Vineyard. Ik mis de intersectionaliteit binnen de representatie.”

We gaan naar dezelfde hogeschool. Wil je misschien wat vertellen over je persoonlijke ervaringen hier?

“Het komt erg warm over. Ook als je queer bent dan ben je naar mijn ervaring absoluut welkom. We hebben de HvA Pride, waar ik jou heb ontmoet. Daar heb ik fijne herinneringen aan. En ik werd super warm opgenomen op mijn opleiding toen ik vertelde dat ik in transitie was. Maar nu loop ik tegen het feit aan dat ik zowel queer als iemand van kleur ben. Want als ik op mijn opleiding vraag om meer uitdaging, zoals het volgen van extra vakken of het krijgen van extra huiswerk, word ik daarin ontmoedigd. Docenten zeggen tegen me dat ik me niet beter moet voelen dan de rest. Terwijl witte medestudenten worden toegejuicht wanneer ze hiernaar vragen. En dat vind ik erg heftig.”

“Het is goed dat er op school steeds meer actie komt tegen de discriminatie van queer personen. Ik hoop ook dat het bewustzijn van racisme binnen een onderwijsinstelling als deze groeit.”

Wat zou je graag willen zien qua trans representatie in de komende 10 jaar?

“Ik zou graag willen zien dat steeds meer trans mensen zichzelf kunnen zijn en liefde ontvangen zoals ze die verdienen. En dat de acceptatie van de samenleving er is. Trans mensen hebben altijd al bestaan. Als je kijkt naar bijvoorbeeld India, waar ze al heel lang een naam hebben voor non-binaire mensen. Of naar de Navajo in Noord-Amerika die vier genders kennen en de Buginezen op Zuid-Sulawesi die namen hebben voor vijf genders. Ze hebben in hun cultuur plek voor mensen buiten de binaire tweedeling die wij in het westen kennen.”

“Door de westerse gedachten die werden verspreid met het kolonialisme zijn de binaire ideeën over mannen en vrouwen zo veel herhaald en zijn de andere ideeën zo onderdrukt, dat het nu lijkt alsof het allemaal nieuw is. Terwijl trans mensen al eeuwen bestaan. Ik hoop dat er veel meer en makkelijker informatie beschikbaar komt. Dat kinderen hierover leren op school.”

Is er iets wat je nog wilt meegeven?

“Als je verdient aan het delen van je kennis over trans onderwerpen of zelf in de media zichtbaar bent als trans persoon vind ik het wel belangrijk dat je ook teruggeeft aan de trans gemeenschap. Door andermans projecten te delen of geld te doneren. Bijvoorbeeld door te doneren aan black trans art and joy fund (@blacktransajf). Of door posts te delen van Ericka (@ihartericka) en Allison (@shedoeshim). Wij moeten elkaar helpen. We kunnen er helaas niet van uitgaan dat cisgender personen dit doen. We kennen elkaars pijn en vinden daarin erkenning en herkenning bij elkaar. Laten we elkaar tegemoetkomen en die pijn inruilen met wat liefde. Geef de plantjes van een ander een beetje water. Zodat we samen tot iets moois kunnen groeien. Laten we elkaar ondersteunen.”

Instagram: @fcurlingford (ook de fotograaf van de foto’s)

Senne (hij/hem)  “Je kan niet zijn wat je niet ziet”

Voor de Transgender Zichtbaarheidsdag (31 maart) spreekt onze redacteur Zinga met Senne (23). Senne woont in Vlaanderen, doet de master gender en diversiteit en geeft voorlichting. Ook was hij te zien in het programma M/V/X, de Vlaamse variant van Hij is een Zij. In dit interview vertelt Senne over zichtbaarheid en positieve trans verhalen. “Ik vind het ook belangrijk dat we het kunnen hebben over wat er leuk is aan trans zijn.”

Kan je iets over je werk vertellen?

“Ik ben student-ondernemer. Ik geef vaak lezingen over gender en seksuele diversiteit. Dat doe ik in scholen, voor leerlingen en voor leerkrachten, en voor organisaties en bedrijven. Om wat bewustzijn mee te geven over alles wat te maken heeft met gender en seksualiteit. Daarnaast ben ik ook woordvoerder van Wel Jong. Dat is een jongerenorganisatie die ervoor zorgt dat iedere jongere zich goed kan voelen in hun lichaam, genderidentiteit en seksualiteit. De organisatie is gericht op LHBTI jongeren van 10 tot 30 jaar oud.”

Op social media deel je informatieve posts en praat je ook open over je ervaringen als trans persoon en je transitie. Had je al lang in je hoofd dat je sociale media wilde gebruiken om je kennis en ervaringen te delen?

“Het heeft zich heel spontaan ontwikkeld. In 2018 werd ik gevraagd om mee te doen aan het tv-programma M/V/X. Dat is eigenlijk een Vlaamse versie van Hij is een Zij [waarin de kijker een aantal trans personen volgt in hun transitie, red.] Hierdoor is de bal aan het rollen gegaan. Ik kreeg daarna heel veel vragen of ik wou komen spreken op school. Tijdens die lezingen kreeg ik heel wat informatieve vragen. Destijds dacht ik dat ik daar misschien wel meer mee zou kunnen doen.”

“Mijn informatieve posts gaan eigenlijk over vragen die ik al ontelbaar vaak heb gekregen. Maar ik vind het heel belangrijk om bij de informatie ook mijn ervaringsdeskundigheid mee te nemen. Omdat ik merk dat het voor mensen die niet trans zijn makkelijker is om empathie en betrokkenheid te creëren als ik de mensen meeneem in mijn persoonlijke verhaal.”

“Ik merk nu wel dat ik een beetje zoekende ben op mijn platform omdat mensen verwachten van mij dat ik steeds trans content blijf plaatsen. Als trans educator word je vaak gereduceerd tot alleen dat. En ik wil juist diverse posts plaatsen en mijn veelzijdigheid laten zien.”

Je geeft ook voorlichtingen op scholen. Hoe is dat om te doen?

“Ik doe het al ongeveer 5 jaar. De studenten reageren vaak wel leergierig en nieuwsgierig. Soms krijg ik ook reacties van mensen die zeggen dat ze het echt niet begrijpen. En dat vind ik niet erg. Ik begin altijd mijn voorlichting door te vertellen dat ik er niet ben om hen te overtuigen maar om informatie te geven. En dat je er mee mag doen wat je wilt. Ik merk dat die houding wel werkt.”

“Waar het mij om gaat is dat iedereen op een beleefde en respectvolle manier hun mening kan uiten. En dat ze naar elkaar luisteren en nadenken over welke argumenten ze gebruiken om hun mening te vormen.”

“De voorlichting was destijds bij mij op school niet goed. Het LHBTI thema bestond niet. Ik wil ook heel graag in de toekomst seksuele opvoeding geven. Om het heteronormatieve en het cisnormatieve een beetje tegengewicht te geven.”

Wat voor zichtbaarheid (in bijvoorbeeld de media) is er geweest die jou heeft geholpen?

“In het voorlaatste jaar van de middelbare school was ik wel al uit de kast als lesbisch. Maar toen begonnen er andere vragen op te spelen over mijn genderidentiteit. Toen kwam er in mijn laatste jaar wonder boven wonder een trans jongen in mijn klas. En ik had nog nooit een trans persoon uit mijn omgeving ontmoet. Hij was voor mij echt een spiegel. Voor de rest zag ik mezelf niet terug in de media in België. En dat maakte het wel lastig, want je kan niet zijn wat je niet ziet. Ik geloof daarom ook oprecht in het belang van zichtbaarheid.”

“Mensen maken zich vaak zorgen wat de zichtbaarheid van trans personen met jonge kinderen doet. Ik ben opgevoed door twee cisgender, hetero ouders. En kijk me nu, dat is niet hoe het werkt.”

“Ik volg heel veel trans mensen op sociale media en ik wil net zoals hun tonen dat je ook gelukkig kan zijn als trans persoon. En dat trans-zijn niet alleen kommer en kwel is. Ik vind het belangrijk om me meer te focussen op gendereuforie en transjoy. We zijn niet gedoemd om ongelukkig te zijn. Ik wil dat beeld doorbreken.”

Kan je iets vertellen over de verhalen in de media die je tegenkomt? Kom je daar ook verhalen van gendereuforie tegen?

“Ik denk het eigenlijk niet. Alleen op sociale media wel af en toe. Maar ik heb het gevoel dat daar veel minder over wordt gesproken in vergelijking met genderdysforie en andere dingen waar trans personen tegenaan kunnen lopen. Ik vind het ook belangrijk dat we het kunnen hebben over wat er leuk is aan trans zijn.”

Wat zou je graag nog willen zien aan trans zichtbaar en representatie?

“Wat ik eigenlijk heb gemist is trans mainstreaming. Wat ik daarmee bedoel is dat in de media trans personen nu nog erg worden neergezet om hun anders zijn. In het kader van: ze zijn anders maar het is oké. En misschien hebben we dat in het begin ook nodig gehad. Want het is een feit dat we niet behoren tot het normatieve beeld. Maar ik heb het gevoel dat we moeten gaan naar mainstreaming. Dat we verhalen zien of series zien waarin een personage meer is dan alleen trans. Dat niet alles wat ze zeggen of doen gaat over dat trans zijn. En ik wil vooral trans representatie zien die gemaakt is door trans personen. Trans- en non-binaire personen die hierin verschil maken en die ik je zeker aanraad om te volgen zijn Tijn (@tijnblijftzacht), Bappie (@tranyewest) en zijn platform Kutmannen (@kutmannen), Joppe (@joppe_dc) en Emiel (@emiel.leneart).”

Is er iets wat je aan de lezers zou willen meegeven?

“Omring jezelf met positieve trans representatie. Ga op zoek naar de euforie van andere trans personen en naar de euforie in jezelf.”

Volg Senne: @senne.misplon, https://www.sennemisplon.com/

Volg organisatie Wel Jong: @wel.jong, https://www.weljong.be/

(Fotograaf: Keep Louking (instagram: @keep__louking))

Interview Zeger (17, hij/hem)

“Er kwamen later mensen naar me toe die zeiden: ‘dank je wel dat heeft geholpen’”

Vrijdag 10 december 2021 is het weer Paarse Vrijdag. Zinga, ambassadeur van Genderpraatjes ging in gesprek met Zeger. Ook hij is ambassadeur van Genderpraatjes en hij stond twee jaar geleden op de Paarse Vrijdag poster. Hij vertelt over het organiseren van de Paarse Vrijdag op zijn school en waarom zichtbaarheid in het onderwijs belangrijk is.

Wil je iets over jezelf vertellen?

“Ik ben Zeger, 17 jaar. En ik ben heel actief voor de lhbti+ gemeenschap dat toen de Paarse Vrijdag bij mij op school werd georganiseerd en dat een soort eureka momentje was. En sinds dat moment ben ik eigenlijk heel actief om ervoor te zorgen dat jongeren dat moment van herkenning en erkenning krijgen. En zichzelf kunnen ontdekken.”

Hoe heb je mensen geworven voor de GSA op je school?

“Ik deed de GSA eerst met mijn vriendengroep. En toen heb ik contact gelegd op school met de leiding om toestemming te krijgen.”

“Bij mij op school hebben we drie locaties. Er heeft toen een docent van een andere locatie contact met ons opgenomen om hulp aan te bieden. En toen zijn er nog andere docenten bijgekomen die vanuit hun lessen en klassen leerlingen hebben geworven. Nu hebben we meer dan dertig leerlingen en drie docenten die zijn aangesloten. Het zijn leerlingen van alle locaties, van basis/kader tot vwo. Dat groeit geleidelijk. We zijn nu vier jaar verder. En nu zijn we een stabiele GSA.”

Wat organiseren/doen jullie met de Paarse Vrijdag?

“Wij gaan altijd de klassen rond. We gaan voornamelijk in de onderbouw langs. En dan gaan we het gesprek aan. Vorig jaar zijn ze aan de slag gegaan met stellingen. Dat konden hele controversiële stellingen zijn zoals: er moet een Paarse Vrijdag komen voor hetero’s. En als je het ermee eens was ging je staan en als je het er niet mee eens was ging je zitten. Dan vroegen wij waarom mensen het er wel of niet mee eens waren”

“Dat vind ik een van de meest leerzame momenten. Dat wij van de GSA niet iets vertellen maar dat de mensen in je klas iets vertellen en dat ze naar elkaar luisteren.”

Wat hoop je te bereiken? Wat heb je al bereikt door de Paarse Vrijdag bij jou op school? Is er iets veranderd?

“De laatste jaren zijn we zichtbaar, toen ik op school kwam was er niks. Ik liep door de gangen van school als iemand die niet wist wie die was. En toen kwam de Paarse Vrijdag en daardoor wist ik dat ik niet de enige was die zich zo voelt. Vorig jaar merkte ik dat ik dat moment naar andere mensen bracht. Dat er emotionele doorbraak momenten waren in de klas en dat er mooie open gesprekken plaatsvonden. Er kwamen later mensen naar me toe die zeiden: ‘dank je wel dat heeft geholpen’ of ‘ik snap nu dat mensen zo zijn’. En dat vind ik één van de mooiste dingen.”

“Voor de Paarse Vrijdag campagne had ik een filmpje gemaakt. Een klasgenoot van mij had dit gezien en was naar mij toegekomen en zei: ‘in het filmpje heb je het goed uitgelegd, nu snap ik waarom je zo actief bent en je inzet’. Dat was fijn om te horen”

Wat heeft je destijds geïnspireerd om op de poster te staan?

“Ik wou heel graag iets terug doen. Die Paarse Vrijdag in 2017 heeft mij zo erg geholpen om mezelf te realiseren. Want ik zat zo in de knoop met mezelf en ik wist niet wat er aan de hand was. En ik weet dus hoe belangrijk het is om iemand in je buurt te hebben staan die laat zien dat het kan.”

Wat hoop je nog te zien in de toekomst in het onderwijs?

“Ik hoop dat er bij docenten, en niet alleen bij biologie maar ook bij levensbeschouwing en maatschappijleer bijvoorbeeld, veel meer (positieve) aandacht komt voor lhbti+ personen. Met de nadruk op: de essentie waar het om draait is dat we allemaal mens zijn. En mensen heb je in allerlei soorten en maten. Zou mooi zijn als dat in het onderwijs komt. En niet dat het in het boek een hoofdstukje is die altijd wordt overgeslagen. Dat is bij mij op school twee keer gebeurd.”

Wil je nog iets meegeven aan jongeren die dit interview lezen?

“Het is het beste om iemand te vinden die je vertrouwt. Of dat nou een goede vriend is of een fictioneel karakter in je dagboek of een docent. Dat maakt niet uit. Zoek een plek. Eventueel maak je een Reddit aan. Zorg ervoor dat je je ei kwijt kan. Want anders ga je het opkroppen en uiteindelijk komt het eruit, zoals bij een stuwdam. Als je die dichtzet stroomt het op een gegeven moment over en heb je een hele vloedgolf. Dat werkt niet. Probeer het door te laten stromen. Probeer iemand te vinden die je kan helpen, die je vertrouwt. Voor mij was dat mijn moeder. Daarmee heb ik drie seizoenen van hij is een zij gekeken in vier weken. En dat hielp.”

Voor meer info:

Volg Zeger op instagram: @zeger1010

Video van Zeger voor de Paarse Vrijdag 2019: https://www.youtube.com/watch?v=nRBhvbRsei0

Hier vind je informatie over de paarse vrijdag: @gsanetwerk & https://www.gsanetwerk.nl/paarsevrijdag/

Zit je met vragen? Chat of bel anoniem met ervaringsdeskundigen. Ga naar: https://genderpraatjes.nl/

Interview Kimi (16, zij/haar)

“Ik word blij als ik aan de Paarse Vrijdag denk. Dat is voor mij de dag dat ik een keer in de schijnwerpers sta en gezien word.”

Vrijdag 10 december 2021 is het weer Paarse Vrijdag. Zinga, ambassadeur van Genderpraatjes, ging in gesprek met Kimi. Zij is dit jaar model in de Paarse-Vrijdagcampagne. Ze vertelt wat de Paarse Vrijdag voor haar betekent en waarom ze zichtbaarheid op school belangrijk vindt.

Wat betekent de Paarse Vrijdag voor jou? Waarom vind je de Paarse Vrijdag zo belangrijk?

“Als je kijkt naar de Pride zie je vaak dat het om volwassenen gaat. En op scholen, een plek waar jongeren het meeste zijn, daar wordt weinig over lhbti onderwerpen gesproken. Daarom ben ik blij dat de Paarse Vrijdag er is. Zodat jongeren die verder geen erkenning krijgen, die wel krijgen door de Paarse Vrijdag.”

“Ik word blij als ik aan de Paarse Vrijdag denk. Dat is voor mij de dag dat ik een keer in de schijnwerpers sta en gezien wordt. Op die dag is er aandacht voor lhbti scholieren en onderwerpen.”

Hoe ben je zelf achter het bestaan van de Paarse Vrijdag gekomen?

“Ik kan me herinneren dat de Paarse Vrijdag in het jeugdjournaal kwam toen ik nog op de basisschool zat. Dat is hoe ik erover hoorde. En sinds de middelbare school ben ik me er meer in gaan verdiepen.”

Jij staat dit jaar op de poster van Paarse Vrijdag en bent te zien in het promofilmpje van GSA. Hoe ben je op het idee gekomen om je aan te melden als model voor de Paarse Vrijdag?

“Een vriend van mij stuurde de oproep naar mij door met de gedachte dat het misschien leuk was om me aan te melden. Ik had in mijn achterhoofd de gedachte dat ik niet zou worden gekozen. En toen werd ik toch gekozen! Daarna ging het balletje een beetje rollen en ging ik nadenken over wat er allemaal zou gebeuren. En nu de posters uit zijn ben ik zo ontzettend blij dat ik het heb gedaan.”

Welke reacties heb je tot nu toe gehad?

“Ik heb hele goede en positieve reacties gehad. Ik werd zelfs een keer herkend in de trein. Ik heb nog geen negatieve reacties gehad.”

“Het is wel een heel gek gevoel want je bent dan nu wel echt een rolmodel voor lhbti jongeren. En dat vind ik een apart idee, maar ook een heel tof idee.”

Doet jouw school mee aan Paarse Vrijdag?

“Dit jaar wordt het de eerste keer echt groots op mijn school georganiseerd. Vorig jaar hadden we twee gastsprekers die wat kwamen vertellen. Dit keer wordt er groter uitgepakt. Ik ben ook bezig met het starten van een GSA. En er zijn nu behalve leerlingen ook twee docenten bij betrokken.”

Wat zijn jouw ervaringen met les krijgen over gender- en seksuele diversiteit?

“We krijgen daar zelf geen les over. Ik geef daar zelf wel les over op school. Dan ga ik de klassen rond met een PowerPointpresentatie en dan ga ik presenteren. Maar voor de rest wordt er niet echt aandacht aan besteed.”

Wat hoop je nog te zien in de toekomst in het onderwijs?

“In bijvoorbeeld de geschiedenisboeken komen de Stonewall Riots niet voor. En in de biologieles bij het hoofdstuk voortplanting gaat het alleen over heteroseksualiteit. En dat vind ik ouderwets. Er is meer dan dat. Lhbti onderwerpen kunnen in meerdere vakken meegenomen worden. En dat wordt gewoon niet gedaan. Dat hoop ik meer te zien in de toekomst.”

Hoe heeft dit je eigen zoektocht naar jouw identiteit beïnvloed? Waar haal jij je informatie vandaan?

“Toen ik elf was had ik mezelf gevonden als vrouw. Alleen op school leerde ik verder niet over lhbti onderwerpen. Door filmpjes op YouTube heb ik echt veel geleerd.”

Wil je nog iets meegeven aan jongeren die dit interview lezen?

“Stel veel vragen. En ga jezelf niet in een hokje proppen als dat niet fijn voelt. Blijf jezelf.”

“Als je verder iets wilt veranderen op je school ga dan in gesprek met docenten. Velen zullen wel begrijpen dat het slecht is dat daar geen les over wordt gegeven en zullen research doen. Zo heb ik het ook aangepakt op mijn school.”

Voor meer info:

Volg Kimi op instagram: @random_kiwi_bird

Promofilmpje van Kimi voor de Paarse Vrijdag: https://www.youtube.com/watch?v=3js8h9xdtUU

Hier vind je informatie over de paarse vrijdag: @gsanetwerk & https://www.gsanetwerk.nl/paarsevrijdag/

Zit je met vragen? Chat of bel anoniem met ervaringsdeskundigen. Ga naar: https://genderpraatjes.nl/